1. Tổ chức của Tòa án quân sự:

Căn cứ theo Điều 50 Luật tổ chức toà án nhân dân năm 2014 quy định về tổ chức Toà án quân sự như sau:

• Toà án quân sự trung ương
• Toà án quân sự quân khu và tương đương
• Toà án quân sự khu vực

1.1 Toà án quân sự trung ương

Toà án quân sự trung ương có Chánh án, các Phó Chánh án, Chánh toà, các Phó Chánh toà, Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký toà án, công chức và người lao động.

Toà án quân sự trung ương có các nhiệm vụ, quyền hạn như sau:

• Phúc thẩm vụ việc mà bản án, quyết định sơ thẩm của Toà án quân sự quân khu và tương đương chưa có hiệu lực pháp kuajat bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự;
• Giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Toà án quân sự quân khu và tương đương, Toà án quân sự khu vực bị kháng nghị theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

1.2 Toà án quân sự quân khu và tương đương

Theo quy định tại Điều 55 Luật Tổ chức Toà án nhân dân 2014, cơ cấu, tổ chức của Toà án quân sự quân khu và tương đương gồm:

• Ủy ban Thẩm phán;
• Bộ máy giúp việc.

Toà án quân sự quân khu và tương đương có Chánh án, Phó Chánh án, Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký toà án, công chức khác và người lao động.

Toà án quân sự quân khu và tương đương có các nhiệm vụ, quyền hạn:

• Sơ thẩm vụ án theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự;
• Phúc thẩm vụ án hình sự mà bản án, quyết định sơ thẩm của Toà án quân sự khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự;
• Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của luật.

1.3 Toà án quân sự khu vực

Toà án quân sự khu vực có Chánh án, Phó Chánh án, Thẩm phán, Thư ký Toà án, công chức khác và người lao động.

Nhiệm vụ, quyền hạn của Toà án quân sự khu vực bao gồm:

• Sơ thẩm vụ án theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự;
• Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của luật.

Chánh án Toà án nhân dân tối cao quyết định thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy giúp việc trong Toà án quân sự khu vực sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

2. Thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự

Thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự được quy định tại Điều 272 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Theo đó, Tòa án quân sự có thẩm quyền xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm những vụ án hình sự sau đây:

• Vụ án hình sự mà bị cáo là quân nhân tại ngũ.
• Vụ án hình sự mà bị cáo là người có chức vụ, quyền hạn trong Quân đội nhân dân Việt Nam, phạm tội trong khi thi hành công vụ.
• Vụ án hình sự mà bị cáo là người không phải là quân nhân nhưng phạm tội trong khu vực quân sự, phạm tội có tính chất quân sự, phạm tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của quân nhân, công chức, công nhân quốc phòng.
• Vụ án hình sự về tội phạm cụ thể do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định.

Ngoài ra, Tòa án quân sự có thể được giao nhiệm vụ xét xử những vụ án khác theo quy định của luật.

Một số quy định đặc thù về Tòa án quân sự:

• Thẩm phán Tòa án quân sự phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao, có đủ năng lực, kinh nghiệm để xét xử các vụ án hình sự.
• Khi xét xử, Thẩm phán Tòa án quân sự phải được sự hỗ trợ của Hội đồng xét xử, gồm có: Chủ tọa phiên tòa, hai Thẩm phán và Hội thẩm quân nhân.
• Hội thẩm quân nhân là những quân nhân do Hội đồng bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện nơi có Tòa án quân sự bầu ra.

Do quy định trên nên vụ án xét xử xảy ra tại Học viện quân y Bộ khoa học & công nghệ và Công ty Việt Á thuộc thẩm quyền của toà án quân sự thủ đô Hà Nội (Phiên toà sẽ được khai mạc vào 8h ngày 27/12/2023).

Tổ chức và thẩm quyền của Tòa án quân sự được quy định nhằm đảm bảo việc xét xử các vụ án hình sự có liên quan đến quân nhân được thực hiện một cách khách quan, đúng pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của quân nhân, bảo vệ an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội.

Nội dung trên được biên tập bởi:

LG. Phí Việt Hà